CHƯƠNG 11. CÁC TÌNH TIẾT LOẠI TRỪ TÍNH CHẤT NGUY HIỂM CHO XÃ HỘI CỦA HÀNH
VI
NHẬN ĐỊNH
Xem thêm: HÌNH SỰ PHẦN CHUNG - Đồng phạm
24
Tình tiết loại trừ tính chất nguy hiểm
cho xã hội của hành vi là tình tiết loại trừ trách nhiệm hình sự.
è Đúng
vì tình tiết loại trừ tính chất nguy hiểm là tình tiết làm mất đi tính nguy hiểm
của hành vi của người gây thiệt do hành vi của người gây thiệt hại àkhông
phạm tội àkhông bị truy cứu TNHS.
25
Tình tiết loại trừ tính có lỗi là
tình tiết loại trừ trách nhiệm hình sự.
è Đúng
vì tình tiết loại trừ TNHS bao gồm 2 loại tình tình tiết là tình tiết loại trừ
về hành vi và tình tiết loại trừ về lỗi.
26
Tình trạng không có năng lực TNHS là
tình tiết loại trừ trách nhiệm hình sự
è Đúng
vì nếu người phạm tội ko có năng lực trách nhiệm hình sự (không nhận thức và
không có khả năng điều khiển hành vi) thì hành vi của họ không co lỗi nên không
phải chịu TNHS về hành vi đó. Đ21 BLHS 2015. Hơn nữa không có lỗi không là chủ
thể của tội phạm
27
Trong phòng vệ chính đáng, chỉ có người
bị tấn công mới có quyền phòng vệ.
è Sai
vì theo khoản 1 Điều 22 BLHS 2015 có quy định Phòng vệ chính đáng là hành vi của
người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi
ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người
đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Vì vậy ko nhất thiết người bị tấn
công mới có quyền phòng vệ mà nếu mình thấy người khác bị tấn công mình có quyền
phòng vệ
28
Hành vi tấn công của người không có
năng lực trách nhiệm hình sự dù nguy hiểm đáng kể cho xã hội cũng không làm
phát sinh quyền phòng vệ.
è Sai.
Vì dù đó là Hành vi tấn công của người không có năng lực trách nhiệm hình sự
nhưng sự tấn công đó vẫn xam phạm đến quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của
người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức thì chúng ta vẫn có
quyền phòng vệ. Đồng thời luật cũng không quy định trong trường hợp này chúng
ta không có quyền phòng vệ
29
Phạm tội do phòng vệ quá muộn là phạm
tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng
è Sai,
vì phòng vệ quá muộn là trường hợp có hành vi chống trả khi sự tấn công đã chấm
dứt trên thực tế, k còn hiện hữu. Trường hợp này vì quyền phòng vệ không khởi
phát nên hành vi chồng trả ko đc xem là phòng vệ chính đáng và phải chịu TNHS
như những trường hợp bình thường khác.
30
Hành vi của con người không thể là
nguồn nguy hiểm trong tình thế cấp thiết
è Sai
vì trong 1 các điều kiện về tính chất của sự nguy hiểm có quy định về nguồn
nguy hiểm bao gồm cả hành vi của con người và thiên nhiên.
31
Hành vi phòng vệ được coi là trong giới
hạn cần thiết nếu thiệt hại gây ra cho người tấn công nhỏ hơn thiệt hại mà người
tấn công gây ra hoặc đe dọa gây ra
è Sai
vì để xét 1 hành vi có trong giới hạn hay ko thì phải dựa vào nhiều điều kiện của
mặt khách quan và chủ quan. Trên thực tế, vẫn chấp nhận phòng vệ trong giới hạn
kể cả khi hành thiệt hại do hành vi phòng vệ gây ra lớn hơn thiệt hại do hành
vi tấn công gây ra nếu có đủ căn cứ đễ chứng minh rằng trong điều kiện hoàn cảnh
cụ thể thì thì biện pháp và mức độ phòng vệ đó là cần thiết để ngăn chặn sự tấn
công
32
Thiệt hại gây ra trong tình thế cấp
thiết phải là thiệt hại nhỏ nhất để khắc phục tình trạng nguy hiểm.
è Sai
vì theo khoản 1 Điều 23 thì thiệt hại gây ra trong tình thế cấp thiết phải là
thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa chứ không cần là thiệt hại nhỏ nhất.
BÀI TẬP
11
Hãy xác định: A, B có phải chịu trách
nhiệm hình sự về hành vi đâm người của C hay không? Tại sao?
è A, B
không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi đâm người của C. Vì hành vi của
C nằm ngoài dự tính của A và B vượt quá hành vi của người thực hành. Hành vi của
C không được coi là phòng vệ chính đáng và vượt quá giới hạn phòng vệ chính
đáng vì hai bên ẩu đả với nhau nhưng chưa đủ căn cứ làm phát sinh quyền phòng vệ
chính đáng.
12
Anh (chị) hãy xác định:
1. Trong tình huống trên quyền phòng
vệ có khởi phát không?
2. A có phải chịu trách nhiệm hình sự
về cái chết của B không?
è Trong
tình huống trên quyền phòng vệ có khởi phát. Vì trong trường hợp này hành vi tấn
công nguy hiểm của B đã đe dọa đến quyền đc sống của A. vì vậy A có quyền phòng
vệ để tự bảo vệ mình. (Theo k1 Điều 22 BLHS 2015)
è A phải
chịu trách nhiệm hình sự về cái chết của B. Vì A đã vượt quá giới hạn phòng vệ
chính đáng. Khi lấy đc con dao và trong tình trạng B say xỉn thì A có thể khống
chế được A. A đã đánh giá sai mức độ và tính chất của hành vi xâm hại nên đã dẫn
đến tình trạng chống trả quá mức cần thiết là đâm nhiều nhát vào ngực dẫn đến
cái chết của B theo k2 Điều 22 BLHS 2015
13
Hành vi của H có được coi là phòng vệ
chính đáng hay không? Tại sao?
è Hành
vi của H đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Vì hành vi tấn công của S là
hành vi nguy hiểm xâm hại đến lợi ích của H và trạm kiểm lâm nên lúc này làm
phát sinh quyền phòng vệ của H. Tuy nhiên H đã đánh giá sai mức độ và tính chất
của hành vi xâm hại. nên đã dẫn đến tình trạng chống trả quá mức cần thiết. Sau
viên đạn đầu tiên H cơ bản đã khống chế được S nhưng H vẫn cố bắn 2 viên tiếp
theo từ lưng xuyên qua tim ra phía ngực
dẫn đến cái chết của S. Trường hợp này căn cứ theo khoản 2 Điều 22 BLHS 2015
thì H đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
NHẬN ĐỊNH BỔ SUNG
1
Người gây thiệt hại cho xã hội thuộc
trường hợp loại trừ tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi thì không phạm tội
è Đúng
vì tình tiết loại trừ tính chất nguy hiểm là tình tiết làm mất đi tính nguy hiểm
của hành vi của người gây thiệt do hành vi của người gây thiệt hại àkhông
phạm tội à không bị truy cứu TNHS.
2
Chống trả lại một cách cần thiết hành
vi tấn công của người không có năng lực TNHS không được coi là phòng vệ chính
đáng
è Sai.
Vì dù đó là Hành vi tấn công của người không có năng lực trách nhiệm hình sự
nhưng sự tấn công đó vẫn xam phạm đến quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của
người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức thì chúng ta vẫn có
quyền phòng vệ. Đồng thời luật cũng ko quy định trong trường hợp này chúng ta
ko có quyền phòng vệ, chống trả.
3
Hành vi chống trả trong phòng vệ
chính đáng phải gây ra thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại do người tấn công dự định
gây ra
è Sai
vì để xét 1 hành vi có trong giới hạn hay ko thì phải dựa vào nhiều điều kiện của
mặt khách quan và chủ quan. Trên thực tế, vẫn chấp nhận phòng vệ trong giới hạn
kể cả khi hành thiệt hại do hành vi phòng vệ gây ra lớn hơn thiệt hại do hành
vi tấn công gây ra nếu có đủ căn cứ đễ chứng minh rằng trong điều kiện hoàn cảnh
cụ thể thì thì biện pháp và mức độ phòng vệ đó là cần thiết để ngăn chặn sự tấn
công.
4
Thiệt hại gây ra trong tình thế cấp
thiết phải là thiệt hại nhỏ nhất để khắc phục sự nguy hiểm
è Sai
vì theo k1 điều 23 thì Thiệt hại gây ra
trong tình thế cấp thiết phải là thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa chứ
không cần là thiệt hại nhỏ nhất.
5
Nguồn nguy hiểm trong tình thế cấp thiết
có thể do hành vi của con người cố ý gây ra
è Sai
vì trong 1 các điều kiện về tính chất của sự nguy hiểm có quy định về nguồn
nguy hiểm bao gồm cả hành vi của con người và thiên nhiên.
BÀI TẬP BỔ SUNG
1
Anh chị hãy xác định anh Côn có được coi là phòng vệ chính đáng
không, tại sao? Nếu:
a/ Anh Côn đã chĩa súng bắn thẳng vào
ngực một trong các đối tượng trên làm người này bị chết.
è Trong
trường hợp này anh Côn đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Ta thấy, hành
vi của ba thanh niên là nguy hiểm cho xã hội ảnh hưởng đến quyền và lợi ích
chính đáng của anh Côn và xã hội. Anh Côn đã nhiều lần cảnh cáo nhưng hành vi tấn
công của chúng đối với anh Côn của chúng vẫn ko dừng lại. Vì vậy, lúc này quyền
phòng vệ của anh Côn đc phát sinh. Tuy nhiên trong khoảng cách 8m là 1 khoảng
cách khá xa. Anh Côn có đủ điều kiện để ngắm bắn vào các vị trí khác ko dẫn đến
cái chết nhưng anh lại bắn vào ngực và dẫn đến 1 trong 3 đôi tượng bị chết.
Hành vi này đã vượt quá mức cẩn thiết ko phù hợp với tính chất và mức độ nguy
hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại bỡi lẽ đó hành vi của anh Côn ko đc coi là
phòng vệ chính đáng
b/
Anh Côn đã chĩa mũi súng xuống chân một trong các đối tượng trên và bắn
làm người này bị thương với tỷ lệ thương tật 35%
è Trong
trường hợp này anh Côn đc coi là phòng vệ chính đáng. Ta thấy, hành vi của ba
thanh niên là nguy hiểm cho xã hội ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của
anh Côn và xã hội. Anh Côn đã nhiều lần cảnh cáo nhưng hành vi tấn công của
chúng đối vs anh Côn của chúng vẫn ko dừng lại. Vì vậy, lúc này qyền phòng vệ của
anh Côn đc phát sinh. Và hành động chĩa mũi súng xuống chân một trong các đối
tượng trên và bắn làm người này bị thương với tỷ lệ thương tật 35% của anh lúc
này là cần thiết.
2
Luật sư cho rằng: Ông Hoàng không phạm
tội vì hành vi trên của ông là “phòng vệ chính đáng”.
Vì ta thấy hành vi tấn công của Tuấn
với ông Hoàng là hành vi nguy hiểm cho xã hội, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi
ích của của ông hoàng và xã hội. Vì vậy, lúc này quyền phòng vệ của ông Hoàng
đã phát sinh. Vì thời điểm xảy ra vụ án là đêm tối, khả năng quan sát và phạm
vi quan sát của ông Hoàng ko thể xác định rõ ràng đc. Thêm nữa là hai người
đang trong tình trạng vật nhau. Vì vậy,
việc ông Hoàng đâm vào ngực và dẫn đến cái chết của Tuấn là việc ko vượt quá giới
hạn cần thiết.
3
Hành vi trên của Phúc có được coi là
trường hợp gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội không? Phúc có phải
chịu TNHS về việc gây ra cái chết cho anh Huỳnh không? Tại sao?
è Hành
vi trên của Phúc ko được coi là trường hợp gây thiệt hại trong khi bắt giữ người
phạm tội vì trong trường hợp này ta thấy hành vi của tài xế là hành vi nguy hiểm,
gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của xã hội, đồng thời tài xế còn
có cố chấp khi phạm tội. Khi có yêu cầu xuống xe thì vẫn ngồi ở trên xe mà ko
xuống. Vì vậy, hành vi của Phú ở đây là dùng vũ lực bắt người phạm tội. Tuy
nhiên, trong trường hợp này, Phú có nhiều sự lựa chọn hành vi khác sao cho phù
hợp hơn. Bỡi lẽ hành vi của Phú so tính chất và mức độ nguy hiểm do hành vi tấn
công gây ra là vượt quá mức cần thiết. Vì vậy, Phú ko đc coi là trường hợp gây
thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội
Comments